Borelioza choć powszechnie znana, nadal z klinicznego punktu widzenia pozostaje wyzwaniem dla lekarzy medycyny. Często pacjenci zgłaszają się do medycznych punktów pierwszej pomocy, jak Szpitalne Oddziały Ratunkowe, Izby Przyjęć, czy oddziały Nocnej i Świątecznej Pomocy z potrzebą usunięcia kleszcza lub sprawdzenia czy sami prawidłowo to zrobili. Często także pytają o profilaktyczną terapię antybiotykiem po ukąszeniu przez kleszcza, w celu ograniczenia ryzyka rozwinięcia się boreliozy.

Zaskakujące pozostają statystyki!

Zaledwie 30% pacjentów chorych na boreliozę dostrzega wcześniejsze ukąszenie przez kleszcza. Nadal mało osób wie, że boreliozę przenoszą także inne pasożyty kąsające ludzi, jak meszki, muchówki, a nawet komary. A do zakażenia dochodzi zwykle w ciągu pierwszej doby od ukąszenia zakażonego owada. Ukąszenia przez same kleszcze mają miejsce najczęściej w okresie od wiosny do jesieni, choć ostatnio zdarzają się i zimą w związku z brakiem mrozów i dość wysokimi temperaturami zimą. Muchówki i komary występują zwykle tylko latem i jesienią.

Objawy, leczenie i badanie boreliozy!

Badanie, objawy, leczenie boreliozy są bardzo trudne i wymagają doświadczenia. Sama choroba natomiast przebiega wieloetapowo. Jeden z badaczy boreliozy – Sigal, podzielił kliniczny przebieg na trzy etapy: fazę wczesną, rozsianą oraz późną.

Faza wczesna, jak sama nazwa wskazuje występuje do miesiąca od zakażenia. To właśnie tu możemy spotkać rumień wędrujący, czyli jeden z najbardziej charakterystycznych objawów, ale występujący jedynie w 10-30% przypadków zachorowań. Jest to zaczerwienienie o średnicy około 5 cm. Pozostałe objawy są mało charakterystyczne, a zaliczyć do nich można senność, zmęczenie, sztywność karku, bóle mięśni oraz powiększone węzły chłonne. Złą wiadomością dla każdego z nas jest fakt, że podobne objawy mogą towarzyszyć dziesiątkom, a nawet setkom innych jednostek chorobowych. Jedynie sam rumień zwykle nie pozostawia wątpliwości – co to za choroba…. Niestety rumień występuje rzadko, a sama borelioza stała się powszechna.

O fazie rozsianej możemy mówić od 10 dni do 2 lat od zakażenia. Tu chory może uskarżać się na bóle i stany zapalne stawów, dolegliwości ze strony układu nerwowego, zwane zespołem Bannwartha, obejmujące triadę objawów, jak porażenie nerwów czaszkowych, zapalenie opon mózgowych oraz zapalenie korzeni nerwowych z silnymi bólami. W niebezpieczeństwie pozostaje również serce, które może objąć stan zapalny. Zmiany w postaci rumienia także nie są rzadkością. Co szokujące krętek, będący przyczyną choroby może atakować nawet narząd wzroku.

Faza późna, to okres obejmujący lata od zakażenia. Niektórym pacjentom choroba towarzyszy, aż do śmierci. Zdarzają się i przypadki śmiertelne, często związane z długotrwałymi antybiotykoterapiami mogącymi uszkodzić niektóre narządy i doprowadzić do grzybicy ogólnoustrojowej. Mówiąc o sferze objawowej moglibyśmy wymienić podobne objawy jak w fazie rozsianej, włączając w nie nawet zburzenia psychiczne oraz objawy przypominające stwardnienie rozsiane i chorobę Parkinsona. Niektórzy chorzy nie mogą nawet pracować.

Bądź czujny

Do zakażenia dochodzi częściej niż powszechnie się uważa. Objawy, diagnostyka i leczenie boreliozy stanowią dla konwencjonalnej medycyny niemały problem. Wiedza i doświadczenie lekarza pierwszego kontaktu, której na temat boreliozy nadal często brakuje, zwykle nie wystarcza. Leczenie boreliozy u lekarza pierwszego kontaktu zwykle nie jest możliwe. Jest tak ze względu na fakt, iż rozsiana borelioza jest zbyt trudną jednostką chorobową i doświadczenie lekarza rodzinnego oraz wytyczne i szkolenie jakie otrzymuje są niewystarczające. Jeżeli sami nie zachowamy czujności i będziemy podejmować ryzykowne zachowania możemy narazić się na zakażenie krętkami borrelia. Ważne jest także aby po zakażeniu podjąć starania i leczenie aby nie pozwolić na przejście choroby w ciężki stan rozsiany.